Antarktika’nın kara buzunun okyanusa kaymasını önleyen deniz altı buz çengelleri, yapılan araştırmalara göre 50 yıl öncesine göre iki kat daha hızlı bir şekilde küçülüyor.
Uzmanlara göre, bu donmuş demirbaşların üçte birinden fazlası yüzyılın başından bu yana boyut olarak küçüldü.
Antarktika’nın kara buzunu yerinde tutan yüzen buz tabakalarının daha da kötüleşmesi, kıtanın deniz seviyelerinin yükselmesine katkısını hızlandırabilir, bilim insanları uyarıyor.
Yüzen buz tabakaları, Antarktika’nın kıyılarının yüzde 75’ini çevreliyor ve Grönland’ın büyüklüğüne eşit bir alanı kaplıyor.
Bu bulgular, 1973’e kadar uzanan Antarktika buz rafının kalınlığındaki değişikliklerin ilk kez incelendiği bir çalışmanın parçasıdır. Daha önceki gözlemler sadece 1992’ye kadar dayanıyordu.
Edinburgh Üniversitesi’nden araştırmacılar, NASA/Birleşik Devletler Jeoloji Araştırmaları (USGS) Landsat programının 50 yıllık arşivinden uydu görüntülerini kullanarak buzun yüzeyindeki çengel noktalarının görünümündeki değişiklikleri takip ettiler.
Çengel noktalarındaki değişiklikleri buz rafının kalınlığındaki değişiklikler için güvenilir bir ölçüt olarak kullanan ekip, bu özelliklerdeki değişiklikleri üç dönem boyunca ölçtü: 1973-1989, 1990-2000 ve 2000-2022.
Bilim insanları, 1973-1989 arasında sadece çengel noktalarının yüzde 15’inin küçüldüğünü ve bu durumun yerel olarak sınırlı bölgelerde incelme olanakları yarattığını buldu.
Ancak, buz rafının çengel noktalarından geniş çaplı bir şekilde ayrılması ve serbest kalması 1990’larda Batı Antarktika Yarımadası ve Amundsen Denizi’nde başladı.
Küçülen çengel noktalarının sayısı, 1990-2000 yılları arasında yüzde 25’e ve 2000-2022 yılları arasında yüzde 37’ye yükseldi.
Leverhulme Trust tarafından finanse edilen makale, Nature dergisinde yayımlandı.
Baş yazar Dr. Bertie Miles, Edinburgh Üniversitesi GeoBilimler Fakültesi Leverhulme Erken Kariyer Bursiyeri, “Son 50 yılda sınırlı ve bölgesel olarak yoğunlaşmış buz rafı erimesinden, çok daha yaygın bir şekilde çengel noktalarının serbest kalmasına geçiş dikkat çekicidir. Devam eden endişe, gelecek 50 yılda bu hayati öneme sahip kaç tane çengel noktasının erimeye başlayacağıdır” dedi.
Eş baş yazar Profesör Robert Bingham, Edinburgh Üniversitesi GeoBilimler Fakültesi Buzul Bilimi ve Jeofizik Profesörü, “Antarktika etrafında gördüğümüz şey, buz erimesinin küresel deniz seviyesi yükselmesine dönüşümünü yavaşlatan desteklere karşı iklim ısınmasının sürdürülen bir saldırısıdır. Bu, küresel karbon emisyonlarını azaltmak için elimizden geleni yapmamız gerektiğini teyit etmektedir” dedi.